4. Leuke en minder leuke bazen
Werken zonder contract of arbeidswet. Zo ziet het onzekere leven van een dienstmeisje eruit. Zij is ondergeschikt aan de heer des huizes; minimale leeftijden en maximale werkuren zijn niet van toepassing op ‘huiselijke arbeid’.
Marretje de Jonge is weinig positief over haar bazen (Collectie Vrienden van Urk)
De behandeling verschilt per gezin. Soms is het standsverschil groot en moet het meisje in de keuken eten. Ze moet op zondag boodschappen doen. Of wordt beschuldigd van diefstal als er iets weg is.
Marretje de Jonge werkt vanaf haar veertiende zes jaar lang bij tenminste zes verschillende families. Ze is weinig positief over haar bazen.
“Een luikje in de keuken, daar kreeg in mijn stukken brood door, met de overgebleven kliekjes van de kinderen erbij. Wat me ook zo griefde was dat ik ’s ochtends de graten van dikke paling op het aanrecht vond en dat ze mij er niks van hadden gegeven.“
Maar in andere ‘diensies’ is het meisje onderdeel van het gezin. Ze eet mee aan tafel, is voor de kinderen een tweede moeder en gaat mee op vakantie. Soms ontstaan er vriendschappen voor het leven.
Marretje Post blijft haar leven lang bevriend met de familie De Bie (particuliere collectie)
Van een tiental meisjes is bekend dat ze zwanger worden van een ‘onbekende vader’. Hoewel de kinderen op Urk worden opgevangen lijden zij toch reputatieverlies.
Marrijtje Wakker wordt in 1865 gearresteerd voor ‘kindermoord’ omdat ze haar baby in de wc achterlaat. Het loopt uiteindelijk goed af: ze wordt verenigd met haar gezonde dochter en wordt vrijgesproken. Marrijtje trouwt later met een weduwnaar.
Meer weten? Lees hier het hele verhaal.
Bericht uit Nieuwe Rotterdamsche courant, 13 juni 1866