5. Tijd voor ontspanning
Veel vrije tijd hebben de dienstmeisjes niet, maar dat zijn ze van huis uit ook niet gewend. Het liefst zoeken ze eilandgenoten op: andere dienstmeisjes of vissers die in een nabije haven liggen.
Marij Wezelman en Klaasje Hakvoort ontspannen zich in een park in Scheveningen (particuliere collectie)
Doordeweeks is het keihard werken geblazen. Vaak krijgen ze maar op één avond vrij, voor catechisatie. Maar op zondag nemen de dienstmeisjes het ervan. ’s Ochtends gaan ze – het liefst in een grote groep – naar de kerk. Daarna zwerven ze door de stad of bezoeken Urker vissers die in de haven.
Dienstmeisjes op bezoek op een Urker botter (Nederlands Openlucht Museum)
’s Avonds gaan ze naar de meisjesvereniging of naar het Leger des Heils om liedjes te zingen. Een favoriet lied is het sentimentele ‘Ginds in een steeg vol ellende en nood’; weinig meisjes houden het daarbij droog.
De meisjes zijn nieuwsgierig en willen weten wat er in de wereld te koop is. Hoewel er op Urk wordt tegen gewaarschuwd gaan ze wel eens naar de film of een optreden. En zij laten zich alleen of samen fotograferen in een studio.
Dienstmeisjes laten zich in hun zondagse dracht in een studio fotograferen (Vrienden van Urk)
Eén ding waar de dienstmeisjes niet omheen kunnen is schrijven. Brieven en kaarten zijn de enige manier om contact te houden met het thuisfront en met de ‘verkering’. De telefonie staat rond de eeuwwisseling nog in de kinderschoenen; bovendien stelt niet iedere werkgever het gebruik van de telefoon op prijs.
Het schrijven heeft een positieve uitkomst: ze zorgen voor tastbare herinneringen. Sommigen zullen later hun schrijftalent gebruiken om te protesteren of zelfs dichter of auteur te worden.
Meer weten? Lees hier wat Mariap van Mariap in haar vrije tijd doet.
Wilhelmina van Peere, Urker meisje in zondagse dracht, 1908, olieverf op doek (Museum Het Oude Raadhuis)